Onwerkbaar weer

Hittebelasting en werken in de kou

Een droge mond, geïrriteerde ogen, hoofdpijn, veelvuldige verkoudheid: klachten waarbij weersomstandigheden de boosdoener kunnen zijn. De weersomstandigheden hebben invloed op het comfort en productiviteit van de werknemers. In extreme gevallen kunnen kou of warmte leiden tot onomkeerbare gezondheidsschade.

Bij de aanpak van hittebelasting en voor werken in de kou staat de temperatuurbalans in het lichaam (de kerntemperatuur) centraal. Het is zaak om deze rond de 37 graden Celsius te houden. De kerntemperatuur komt tot stand door de omgeving, het metabolisme (de stofwisseling) en het regulerend vermogen van het lichaam. Het metabolisme is verantwoordelijk voor de interne warmteproductie van het lichaam. Deze warmte is een bijproduct van het verbrandingsproces tijdens ons metabolisme (de spijsvertering).

Bij een toename van activiteiten neemt ook de interne warmte toe, bovenop de omgevingsfactoren. Bij extreme warmte heeft het lichaam moeite om zijn kerntemperatuur niet te laten oplopen en dat brengt risico’s met zich mee. Ook als de temperatuur te veel daalt kunnen lichaamsfuncties verstoord raken. Daalt de kerntemperatuur tot onder de 35 gaden Celsius, dan is er sprake van onderkoeling. Onderkoeling kan een hartstilstand veroorzaken.

Opwarming en verkoeling van het lichaam tot gevaarlijke niveaus is te voorkomen door voorspellende normen te gebruiken die bijvoorbeeld een maximale verblijfstijd en rustverhouding voor te schrijven.

Veilig werken in de kou

Werkgevers moeten maatregelen treffen om gezondheidsschade door werken in de kou te voorkomen bij hun medewerkers. Als het niet mogelijk is om een lage temperatuur op de werkplek te vermijden, moet de werkgever:

  • persoonlijke beschermingsmiddelen beschikbaar stellen
  • de duur van de werkzaamheden verkorten
  • werken in de kou laten afwisselen met werken op een warme plek
  • de specifieke risico’s van werken in de kou opnemen in zijn risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E)

Bij onwerkbaar weer kunnen de werkzaamheden niet verricht worden. Zie verder hieronder wanneer hiervan sprake is, voor de waterbouw is dit vastgelegd in de cao Waterbouw.

Arbowet en veilig werken in de warmte

De Arbowet geeft geen maximumtemperatuur voor veilig werken in de warmte. Maar de wet stelt wel dat de temperatuur op de werkplek de gezondheid van de werknemers niet mag schaden. Werknemers die het te warm vinden om te werken, moeten hierover in gesprek gaan met hun werkgever. Valt er niets te doen aan werken bij een hoge temperatuur, dan moet de werkgever in ieder geval:

  • nagaan of werken in de warmte echt nodig is
  • de duur van het werk in de warmte verkorten
  • werkzaamheden in de warmte afwisselen met werk op een koelere plek
  • koele dranken aanbieden
  • persoonlijke beschermingsmiddelen beschikbaar stellen

Onwerkbaar weer regeling in de cao Waterbouw

Vanaf 1 januari 2020 is in het kader van de Wet Arbeid in Balans (WAB) een nieuwe regeling “onwerkbaar weer” in werking getreden, waarbij voor alle werkgevers een uniforme wachttijd geldt van twee dagen per winterseizoen (1 november-31 maart). Voor de waterbouw is in de cao Waterbouw onder artikel 46 een regeling opgenomen voor onwerkbaar weer. In dit artikel wordt ook beschreven wanneer van onwerkbaar weer sprake is.